Het Residentie Orkest heeft een bijzondere plek in het Haagse culturele leven zoals dat vorm kreeg tussen 1890-1920. Immers anders dan de schouwburg of het museum dateert dat orkest uit die jaren. Hetzelfde geldt voor de net wat oudere Geschiedkundige Vereeniging Die Haghe. Beide instituten hebben een en ander met elkaar gemeen.

De kiem voor het Residentie Orkest werd gelegd even voor de eeuwwisseling van 1900 en de naam dateert uit begin 1903. Dit, en ook de ontwikkeling tot stedelijk symfonieorkest is mede te danken aan de steun van vrienden. Maar over de eerste decennia van dat orkest is niet veel overgeleverd, althans niet in de reguliere geschiedschrijving. En die eerste jaren zijn juist bijzonder: ondanks dat de kwaliteit van het Residentie Orkest werd erkend, kreeg en doorstond het hevige tegenwerking. Daarmee sneuvelden een aantal ambities van zowel de oprichters als die eerste vrienden. Juist deze mensen dachten groots en meeslepend: niet alleen ontbeerde de hofstad een eigen stedelijk orkest, ook ontbrak een goed muziekcentrum en faciliteiten voor een opera. Zaken die er niet zouden misstaan, ook gezien de nieuwe internationale positie van Den Haag. Deze lezing verhaalt over de eerste jaren van het Residentie Orkest, en plaatst deze in de context van de Haagse stedelijke ontwikkeling in die turbulente jaren rond 1900.